Lekandi er sýking sem orsakast af bakteríu (Neisseria gonorrhoeae). Lekandi hefur verið á undanhaldi undanfarin ár, bæði á Íslandi og í grannlöndum okkar. Þó greinast einhverjir með sjúkdóminn hérlendis á ári hverju.
Smitleiðir
Smit verður við snertingu slímhúða, oftast við samfarir. Þannig getur sýking orðið annars staðar en á kynfærum, t.d.í endaþarmi, koki og augum, komist bakterían í snertingu við þessa staði.
Sjá einnig: Kynferðisleg viðbrögð kvenna
Einkenni
Einkenni lekanda koma venjulega fram 3-5 dögum eftir samfarir þar sem smit átti sér stað. Stundum líður lengri tími þar til einkenni koma fram. Fimmtungur karla fær engin einkenni. Einungis helmingur kvenna fær einkenni sjúkdómsins. Hjá körlum veldur sýking bólgu í slímhúð þvagrásar, stundum gulgrænni graftarútferð og sviða við þvaglát. Hjá konum veldur hún bólgu í slímhúð leghálsins, stundum graftarkenndri útferð og jafnvel sviða við þvaglát.
Fylgikvillar
Ef ekki er brugðist skjótt við sjúkdómnum er hætta á að lekandasýkillinn breiðist út til eggjaleiðara hjá konum og valdi þar bólgu og ófrjósemi. Talið er að um 15% af öllum bólgum í eggjaleiðurum megi rekja til lekanda. Hjá körlum getur þvagrásarbólgan leitt til eistnabólgu og stundum ófrjósemi. Fyrir kemur, einkum hjá konum, að bakterían komist út í blóðið og valdi langdregnum hita, liðbólgum og húðútbrotum.
Greining
Hjá konum eru sýni tekin til ræktunar með baðmullarpinna sem strokið er um þvagrás og legháls. Hjá körlum er sýni tekið með stroki frá þvagrás. Hjá báðum kynjum eru strok tekin frá augum, koki og endaþarmi ef ástæða er til. Svar fæst venjulega innan viku frá því að sýni er tekið.
Meðferð
Meðferð lekanda er yfirleitt einföld. Oftast nægir að gefa penicillín og þá töflu sem tekin er í eitt skipti. Ef viðkomandi hefur ofnæmi fyrir penicillíni er hægt að gefa önnur sýklalyf. Stundum er lekandasýkillinn ónæmur fyrir penicillíni. Eru þá gefin önnur sýklalyf sem ráða niðurlögum bakteríunnar. Því er mikilvægt að sýni sé sent til ræktunar og næmi bakteríunnar kannað þannig að rétt meðferð verði gefin.
Lestu fleiri áhugaverðar greinar á 
