Það er mikilvægt að fylgjast með fæðingarblettum og öðrum húðbreytingum, því stundum geta þau verið vísbending um húðkrabbamein, þar á meðal sortuæxli (melanoma). Hér eru lykilmerki um að þú ættir að láta húðlækni kíkja á fæðingarblett:
„ABCDE“-reglan – helstu viðvörunarmerki sortuæxlis:
- A – Asymmetry (ósamhverfa): Ef bletturinn er ekki eins í laginu báðum megin.
- B – Border (óreglulegur jaðar): Ef jaðrarnir á blettinum eru óskýrir og/eða illa afmarkaðir.
- C – Color (litabreytingar): Ef bletturinn er mislitur eða breytir um lit.
- D – Diameter (stærð): Ef bletturinn er stærri en 6 mm (um það bil stærð á strokleðri á blýanti).
- E – Evolution (þróun): Ef bletturinn fer að breytast með tímanum – stækkar, breytir um lit eða þig byrjar að klæja/blæða.
Önnur merki sem geta verið áhyggjuefni:
- Nýr fæðingarblettur sem birtist á fullorðinsaldri.
- Verkir í eða í kringum blettinn.
- Blettur sem virðist „ólíkur öllum hinum“ á húðinni (e. ugly duckling sign).
Hvenær á að fara til húðlæknis?
- Ef þú tekur eftir einu eða fleiri af ofangreindum merkjum.
- Ef þú ert í áhættuhópi (t.d. með ljósan húð, mikla sólun, fjölskyldusögu um húðkrabbamein).
- Sem hluti af reglulegu eftirliti – sérstaklega ef þú ert með marga fæðingarbletti.
Kidda Svarfdal er ritstjóri og eigandi Hún.is en hún er frá Djúpavík á Ströndum. Hún fór á bát og snjósleða í skólann þegar hún var lítil og var í heimavist í Finnbogastaðaskóla. Hún hefur haft gaman að krossgátum og íslensku frá unga aldri og hefur skrifað ljóð, sögur, pistla og fleira. Ásamt því að skrifa á Hún.is er Kidda, ásamt fjölskyldu sinni, mikið í Djúpavík þar sem fjölskyldan er með ferðaþjónustu.
